ما را فالو کنید:
انسولین و آنالوگهای آن
انسولين يک هورمون پپتيدي کوچک متشکل از دو زنجيره A (21 اسيدآمينه) و B (30 اسيدآمينه) است که با دو پيوند ديسولفيد به هم متصل اند.
اين هورمون براي تنظيم سطح گلوکز خون در بيماران ديابتي، که ترشح طبيعي انسولين از لوزالمعده در آنها مختل شده است، به صورت روزانه مصرف ميشود. بر اساس آمار فدراسيون جهاني ديابت (DIF)، در حال حاضر ۴۱۸ ميليون نفر در دنيا به ديابت مبتلا هستند که در اين بين بيش از 90 درصد از تيپ 2 (به دليل کاهش حساسيت سلولها به انسولين) بوده اند.
بر اساس آمار انجمن ديابت ايران در سال 1396 ميزان شيوع ديابت در جمعيت بالاي ۱۸ سال کشور ۱۲ درصد است. متاسفانه درماني قطعي براي ديابت وجود ندارد و تنها ميتوان آن را با کمک داروهايي همچون انسولين اثرات آن را کنترل کرد که در مراحل حاد قرار نگيرد.
انسولين به شکلهاي مختلف در بازار وجود دارد: انسولين رگولار ساختاري کاملا مشابه انسولين طبيعي بدن انسان دارد که از دهه 80 ميلادي با روشهاي نوترکيب توليد و به طور کامل جايگزين انسولين خوکي يا گاوي شد. انسولين طبيعي حدود نيم ساعت پس از تزريق اثر ميکند و اثر آن تا 3 ساعت باقي مي ماند (اثر کوتاه مدت). براي رهايش کندتر انسولين به صورت سنتي آن را با پروتئين پروتامين در شرايط خنثي کريستاله ميکنند که به آن انسولين ايزوفان يا NPH گفته ميشود. اين محصول شيري رنگ بوده و مدت اثر آن تا 6 ساعت افزايش مي يابد (اثر ميان مدت).
در دو دهه اخير، انسولينهاي آنالوگ با تغيير در ساختار انسولين طبيعي با هدف رهايش تنظيم شده ايجاد شده اند. ضمنا فرمولاسيونهاي مخلوط از دو نوع انسولين با اثر سريع و اثر طولاني نيز مورد استفاده قرار ميگيرد. آنالوگهاي با اثر سريع و فوري همچون ليسپرو، آسپارت و گلوليزين همگي با تغيير در توالي اسيدآمينه انسولين، سبب کاهش ايجاد ساختارهاي دايمر و هگزامر ميشوند و سرعت جذب و اثر آن را افزايش ميدهند. اين انسولينها را ميتوان دقيقا قبل از صرف غذا تزريق کرد.
در نقطه مقابل، انسولينهاي با اثر بلند مدت مانند گلارژين، دتمير و دگلودک قرار دارند که در شرايط بدن رهايش کند و تدريجي دارند و انسولين پايه مورد نياز را براي مدت طولاني (تا 24 ساعت) تامين ميکنند. ضمنا فرمولاسيونهاي مخلوط از دو نوع انسولين با اثر سريع و اثر طولاني نيز مورد استفاده قرار ميگيرد.
هزينه هاي درماني ديابت در دنيا بيش از 548 ميليارد دلار بوده است که بخش قابل توجهي از آن مربوط به تامين انسولين مورد مصرف بيماران است. ميزان مصرف انسولين در جهان بيش از 30 تن در سال است که با روشهاي نوترکيب در سلولهاي مخمر يا باکتري توليد ميشود. با تغيير سبک زندگي و افزايش سن جامعه، آمار اين بيماري و نياز دارويي بيماران رو به افزايش است. به طور متوسط طي دهه گذشته بازار انسولين در دنيا ساليانه 7 درصد رشد نشان داده است.
سه شرکت بزرگ، توليد بيش از 90 درصد انسولين دنيا را برعهده دارند (نوو نورديسک دانمارک 41%، سانوفي فرانسه 32% و الي ليلي امريکا 20%). شرکتهاي ديگري همچون بيوکنو ووکهارتدر هند، بيوتندر لهستان و چند شرکت چيني نيز در اين بازار فعال هستند که بيشتر مصارف داخل کشور خود را تامين ميکنند. فرايند توليد انسولين رگولار در باکتري اشرشياکولي يا مخمر صورت ميگيرد. براساس جستجوي انجام شده فرايند توليدي شرکت نوو نورديسک در مخمر ساکاروميسس سرويزيا، شرکت بيوکن هند در مخمر پيکيا پاستوريس و شرکتهاي الي ليلي و سانوفي در اشرشياکولي صورت ميگيرد.